Op 14 juni maakte Great Place to Work de 125 Best Workplaces in Europa bekend. Zoals ook in voorgaande jaren, waren de organisaties uit Scandinavische landen, Noorwegen, Zweden en Denemarken, het sterkst vertegenwoordigd. 56 van de 125 Best Workplaces zijn Scandinavisch, waaronder 19 Deens. Ter vergelijking: Nederland is vertegenwoordigd door 12 organisaties. Naast dat er meer Deense organisaties op de lijst staan, scoren zij ook hoger op het medewerkersonderzoek (de Trust Index score is de gemiddelde score op de 58 stellingen). De Deense organisaties hebben een gemiddelde score van 90%, ten opzichte van 83% bij de Nederlandse organisaties.
Deze cijfers kunnen in perspectief worden geplaatst met twee indicatoren:
- Geluk: het ‘World Happiness Report’ is een jaarlijkse publicatie van de Verenigde Naties. Geluk wordt gemeten aan de hand van verschillende criteria, waaronder welzijn, levensverwachting, vrijheid om eigen keuzes te maken en vrijgevigheid.
- Ontwikkeling: het ‘Human Development report’ is een index van de Verenigde Naties die de menselijke ontwikkeling inschat op basis van levensverachting, onderwijs en inkomen.
In Europa scoren de Scandinavische landen het hoogst op deze indexen. De eerste, tweede en vierde plaats zijn respectievelijk voor Noorwegen, Zweden en Denemarken. Nederland staat op een mooie positie 5 (van de 19).
Wat kunnen wij leren van de Deense organisatiecultuur?
Uit deze cijfers blijkt dat Nederland, samen met de Scandinavische landen, hoog scoort op het geluk en ontwikkeling. Maar hoe kunnen Nederlandse organisaties ervoor zorgen dat zij ook hoger gaan scoren op de perceptie van vertrouwen, trots en plezier binnen organisaties. Wat kunnen wij leren van de Deense organisatiecultuur?
Volgens Liselotte Jensen, directeur van Great Place to Work Denemarken, is de hoge score op goed werkgeverschap in Denemarken een gevolg van een lange culturele traditie. Hieronder vind je een interview met haar over hoe wij inspiratie kunnen halen uit de Deense cultuur.
Denemarken is net als andere Scandinavische landen beroemd om zijn goed werkgeverschap binnen organisaties. Hoe verklaar je dat?
Ik denk dat het grote aantal Deense en Scandinavische organisaties op de Europese lijst gedeeltelijk kan worden verklaard door cultuur. Op een bepaalde manier zit het in ons DNA, omdat het geworteld is in onze geschiedenis en cultuur. Er is een Nederlandse socioloog genaamd Geert Hofstede, die wereldwijd culturen heeft bestudeerd; in dit omvangrijke onderzoek gebruikte hij een opmerkelijke dimensie, die hij ‘machtafstand’ noemt. Hij ontdekte dat de machtafstand in Denemarken en andere Scandinavische landen in de cultuur en binnen organisaties erg klein is. En inderdaad, Scandinavië staat bekend om zijn zeer platte organisatiestructuren.
Is dat altijd zo geweest? Waar komt deze kleine ‘machtafstand’ vandaan?
Dat gaat ver terug. Onderzoek laat zien dat het wellicht gelinkt is aan religie, omdat Scandinaviërs protestants zijn, met een directe verbinding naar God – waar je in katholieke landen een bemiddelaar hebt. Dat is één verklaring.
Een andere factor is de grote invloed die predikant en dichter Grundtvig heeft gehad op de Deense cultuur, die vond dat plattelanders en boeren onderwijs moesten krijgen om hun eigen leven vorm te geven en zichzelf vrij te maken. Hij slaagde er zelfs in een ‘folk high school’ op te zetten door het hele land. Zo had Denemarken al heel snel (in vergelijking met andere landen) een zeer ontwikkelde bevolking. Het was een van de eerste landen in de wereld waar boeren een rol hadden en deelnamen in de besluiten van de regering. Dat begon al in 1901, toen de eerste, echt democratisch gekozen regering werd gevormd. Dit heeft bijgedragen aan een heel egalitair land waar iedereen een stem heeft en waar respect, begrip en betrokkenheid boven hiërarchie worden gesteld. Er was nog een ander neveneffect: omdat mensen geschoold waren, werd er niet op ze neergekeken. Ik geloof dat we tegenwoordig een van de meest egalitaire landen ter wereld hebben.
Ten slotte is er een hoge mate van vertrouwen in Denemarken. Hier vertrouw je mensen genoeg om je slapende baby in een wandelwagen buiten een café te laten staan of om gewoon een bus neer te zetten bij de appels en tomaten die je verkoopt, waar mensen hun geld in kunnen stoppen. Dat is geen sprookje: het is de realiteit. Een hedendaagse Deense auteur, Gert Tinggaard Svendsen, koppelt de hoge mate van vertrouwen aan het goed functionerende socialezekerheidstelsel.
Hoe komt deze cultuur van gelijkwaardigheid en vertrouwen tot uiting op de werkvloer?
Het Great Place to Work® model© past perfect bij onze visie en cultuur. Deense organisaties worden gekenmerkt door een hele platte organisatiestructuur, maar ook door de gewoonte aan mensen advies te vragen. Managers vragen vaak aan medewerkers: ‘Wat denk jij? Heb jij enig idee hoe we dit kunnen verbeteren?’. In Deense organisaties is de belangrijkste rol van een manager om een kader te scheppen voor medewerkers om iets te bereiken. Natuurlijk bepalen zij ook doelen voor medewerkers, maar medewerkers hebben een actieve rol; zij weten het beter en zouden een stem moeten hebben in wat realistisch is voor hen om te bereiken.
Kan vertrouwen niet worden misbruikt?
Ik zal niet garanderen dat dat niet kan, maar ik geloof dat de meeste mensen iets willen bereiken, zich willen ontplooien en goed willen zijn in wat ze doen: en als manager zou je ze daarop moeten vertrouwen. Als er enig risico was waar ik aan zou kunnen denken, zou het zijn dat managers hun eigen verantwoordelijkheden vergeten en alles aan de medewerkers overlaten. Maar mijn advies is: vertrouw erop dat mensen hun best doen zonder over hun schouder te kijken!
Is Denemarken egalitairder dan andere landen voor vrouwen binnen organisaties?
Wij hebben al lange tijd een uitstekend schoolsysteem waardoor vrouwen al vroeg op de arbeidsmarkt kunnen komen. Desondanks is er nog steeds veel vooruitgang te boeken, zelfs in Denemarken, wat betreft het aantal vrouwen in bestuurlijke functies. Ik denk dat er misvattingen zijn over wat er nodig is om in een bestuur te zitten, bijvoorbeeld dat bestuursvergaderingen altijd buiten werktijd plaatsvinden. Maar ik zit zelf in een bestuur en wij houden onze vergaderingen tijdens de werkdag.
Interesse in dit onderwerp? Lees dan ook:
- Special Report Best European Workplaces 2018: ontdek de 12 Nederlandse organisaties op de lijst
- Het medewerkersonderzoek naar vertrouwen, trots en plezier
- Blog: 'Organisatiecultuur als basis voor employee experience'
